آن چه می خوانید نگاهی از زاویه دانش مدیریت به شخصیت رهبری حضرت امام(ره) است: پدیده رهبری با پیدایش زندگی جمع زیستی انسان در کره خاکی پیوند دارد و تجربه های گوناگون سیاسی اجتماعی در طول تاریخ حیات بشریت، نیازمندی به رهبری را به اثبات رسانده است. از دیدگاه قرآن کریم که گنجینه معارف الهی و کتاب هدایت بشریت است بعثت رسولان الهی و کیفیت دعوت آنان از مردم برای ایمان آوردن به خداوند متعال، مشحون از لطایف و نکات ظریف رهبری انبیای عظام است.
اشاره:
بررسی رفتار فردی و شیوه مدیریت و رهبری حضرت امام(ره) از جمله نکات جالب و ارزشمندی است که به واسطه ی مطالعه رفتار و منش مدیریتی و رهبری ایشان به دست می آید و می تواند برای علم مدیریت موهبتی بزرگ باشد. همچنین مدیران و رهبران سیاسی و اجتماعی در تمامی سطوح می توانند از روش رفتاری ایشان بیاموزند. آن چه می خوانید نگاهی از زاویه دانش مدیریت به شخصیت رهبری حضرت امام(ره) است: پدیده �رهبری� با پیدایش زندگی جمع زیستی انسان در کره خاکی پیوند دارد و تجربه های گوناگون سیاسی اجتماعی در طول تاریخ حیات بشریت، نیازمندی به رهبری را به اثبات رسانده است. از دیدگاه قرآن کریم که گنجینه معارف الهی و کتاب هدایت بشریت است بعثت رسولان الهی و کیفیت دعوت آنان از مردم برای ایمان آوردن به خداوند متعال، مشحون از لطایف و نکات ظریف رهبری انبیای عظام است. در فرهنگ شیعی نیز به رهبری جامعه اهتمام خاصی شده و آن را یکی از نیازهای اصیل بشری قلمداد نموده است. نکته مهم دیگر این که از دیدگاه تشیع، رهبری اعمال ولایت خداوند در زمین است و رهبر باید حتماً از طرف خداوند متعال بی واسطه و یا با واسطه اذن داشته باشد تا در میان مردم به رهبری بپردازد و شیعه این مهم را پس از پیامبر اکرم(ص) در شجره طیبه اهل بیت(ع) منحصر می کند. امام خمینی(ره) شخصیتی جامع در ابعاد مختلف علمی و عملی بود و یکی از کم نظیرترین حادثه های تاریخ اسلام را آفرید. از بارزترین جلوه های رهبری و نقش معنوی حضرت امام خمینی(ره) و تأثیر شگرف آن بر روحیه ملت و رزمندگان اسلام، هدایت و رهبری ایشان در هشت سال حماسه دفاع مقدس است. بزرگمردی که حماسه رزمش آمیخته به بالاترین مراتب عرفان، فقهش متبلور در فلسفه عملی حکومت اسلامی، و حکمتش، شالوده سیاست های نظام اسلامی بود. حضرت آیت ا� خامنه ای درباره ویژگی های فرماندهی و رهبری حضرت امام(ره) در هدایت نیروهای رزمی و مسلح می فرماید: غیر از دوران پیامبر و دوران خلافت امیر المومنین و مدت کوتاهی از امام مجتبی(ع)، فرمانده کل قوای عارف و حکیم و عاشق و الهی در دنیا سراغ نداریم� ما در هیچ جای دنیا، نه امروز و نه در گذشته نیروی نظامی سراغ نداریم که تحت فرماندهی انسانی معنوی و الهی و عارف و دارای رقیق ترین احساسات بشری و در عین حال با قاطعیت و صلابتی که هیچ فرماندهی در دنیا از آن برخوردار نیست، به حراست و دفاع از ناموس و حیات شرافتمندانه ملت در مقابل تجاوزگران بپردازد. شور و حال سلحشوری و رزمندگی، شوق به جهاد و استقامت رزمندگان و فتوحات عظیمی که در نبرد با دشمنان اسلام به دست آورده اند، بیشتر مرهون تأثیرات معجزه گون شخصیت معنوی حضرت امام(ره) در رهبری دفاع مقدس است که در این مقاله به اختصار ابتدا به ویژگی های رهبری، شیوه ها و سپس به ارتباط معنوی امام خمینی(ره) با رزمندگان می پردازیم. ویژگی های رهبری امام خمینی(ره) اخلاق فردی و مدیریتی و خصوصیات رهبری حضرت امام خمینی(ره) در درجات بسیار عالی قرار داشت و از ایشان یک نمونه انسان کامل ساخته بود، که سخن گفتن درباره هر کدام از خصوصیات اخلاقی و مدیریتی ایشان بحث مستقلی را می طلبد که در این مقاله به برجسته ترین آن ها در ارتباط با فرماندهی عالی و رهبری جنگ می پردازیم:
1. شجاعت: در فرهنگ مبارزات سیاسی حضرت امام واژه ترس وجود ندارد در دوران قیام علیه طاغوت و رویارویی با آمریکا و رهبری هشت سال دفاع مقدس با شجاعت و دلیری وارد مبارزه شد او ترس را ترساند که به دل های اولیای الهی راه نیابد ـ او هرگز نترسید و نترساند. هنگامی که وزیر دفاع امریکا علناً تهدید کرده بود که امریکا د راین جنگ هر زمانی که صلاح بداند از دوستان عرب خود پشتیبانی خواهد کرد. حضرت امام(ره) در پاسخ به این گونه تهدیدهای نظامی دشمنان فرمود: هر یک از این ها (حامیان رژیم عراق) بخواهند تعدی بکنند، ما تا آخرین نفرمان می ایستیم مقابلش. هنگامی که امریکا ناوی های جنگی خود را برای حمایت از رژیم عراق به سوی منطقه خلیج فارس گسیل می داشت، مسئولان مملکتی در این باره با حضرت امام گفتگو کردند و نظر ایشان را جویا شدند. امام با شجاعت تمام فرمود: اگر من بودم، با ورود اولین ناو امریکایی به خلیج فارس، آن را هدف قرار می دادم!
2. طمأنینه: دل آرام و قلب مطمئن حضرت امام(ره) پیامد ایمان محکم و اعتقاد راسخ به دریای بیکران الطاف الهی بود. طمأنینه ای که حوادث ناگوار و کمرشکن قادر به متزلزل کردن و در هم شکستن آن نبود. حضرت امام(ره)، عالَم را محضر حق تعالی می دید و به الطاف و عنایات الهی اعماد داشت و مصداقی از آیه: الا بذکرالله تطمئن القلوب بود و این عنصر مهم تاثیری شگرف در تصمیم گیری های ایشان در رهبری دفاع مقدس داشت. عکس العمل ساده و آرام امام(ره) در برابر هجوم سراسری دشمن به کشور ایران بارزترین نمونه این طمأنینه بود که فرمود: �یک دزدی آمده یک سنگی انداخته و فرار کرده� فرماندهان و طراحان عملیات ها'>عملیات های جنگ پس از روزها مطالعه و شناسایی و بررسی امکانات و تجهیزات و تهیه راه کارهای عملیاتی و نظامی باز هم به هنگام اجرای عملیات ها'>عملیات های مهم اضطراب و نگرانی خویش را از سرانجام عملیات و عدم اطمینان از موفقیت آن را پنهان نمی کردند و به (نفس مطمئنه) امام پناه می جستند. رهنمودهای امام قبل از عملیات عملیات فتح المبین والفجر 8 به فرماندهان نمونه ای دیگر از آرامش و اطمینان قلبی حضرت امام(ره) بود که تأثیری عجیب در پیروزی رزمندگان اسلام داشت
3. تواضع و فروتنی: شخصیت عظیم و معنوی حضرت امام، مهم ترین عامل در تحول معنوی و روحی ملت ایران و رزمندگان جبهه های نور علیه ظلمت در هشت سال دفاع مقدس بود. حضور پرشور جوانان در عرصه جهاد و شهادت، گرایش توده مردم و نوجوانان به ارزش های انسان ساز و متعالی اسلام و شکوفایی این ارزش ها در جبهه های جنگ همه در پرتو رهنمودها و راهنمایی های پیامبرگونه عارف و عالمی وارسته و استکبارستیزی که مراحل و مدارج عالی سیر و سلوک را پیموده صورت گرفته است؛ اما خصلت تواضع و فروتنی امام(ره) هیچ گاه اجازه نمی داد که از کار خود سخن به میان آورد و خویشتن را یک خدمتگزار معرفی می کرد و می فرمود: اگر به من خدمتگزار بگویند، بهتر از این است که رهبر. هرگاه در جمع رزمندگان حضور می یافت خود را خجل زده معرفی می کرد و خود را از خیل مشتاقان جنگ و شهادت عقب مانده می دانست. اوج مرتبه و عالی ترین درجه تواضع و فروتنی امام(ره) نسبت به رزمندگان، جمله معروفی است که در وصف دلاوری نوجوان شهید، حسین فهمیده بیان نموده اند: رهبر ما آن طفل دوازده ساله ای است که با قلب کوچک خود؛ که ارزشش از صدها زبان و قلم ما بزرگتر است، با نارنجک خود را زیر تانک دشمن انداخت و آن را منهدم نمود و خود نیز شربت شهادت نوشید.
4. محبت و صمیمیت امام(ره) با رزمندگان: همان گونه که رزمندگان اسلام خداجویان جبهه های نبرد به ساحت مقدس شخصیت معنوی رهبرشان عشق می ورزیدند، امام عاشقان نیز علاقه و محبتی خاص نسبت به فرزندان معنوی خویش اظهار می کردند. و در حقیقت ارادت و علاقه بین مرید و مراد یک پیوند دو جانبه بود، جلوه های الفت و صمیمیت و محبت امام(ره) نسبت به رزمندگان در گفتار و کردارش به طور کامل نمایان بود. جملاتی همانند: اینجانب دست یکایک شما را می فشارم؛ من بین خود و شما فاصله ای نمی بینم؛ گویای عمق و ارادت و محبت قلبی امام به دلاوران دفاع مقدس بود. بی پیرایگی رفتار امام(ره) در جمع فرماندهان و رزمندگان جبهه ها و برداشتن مانع های احترامات رسمی و رایج میان یک رهبر و فرمانده عالی جنگ با نیروهای تحت امر در ملاقات های خصوصی تصویرگر گوشه ای از محبت و صمیمیت قلبی امام(ره) به رزمندگان بود و صحنه های دیدارهای خصوصی امام(ره) با رزمندگان مشحون از صحنه های دل پذیر و ارتباط عاطفی و محبت و صمیمیت است.
5. قاطعیت: در دوران مبارزه با رژیم ستم شاهی قاطعیت امام راه گشای برنامه ها و سیاست های مبارزه بود که حتی اطرافیان و شاگردان ایشان به شگفتی و کار ساز بودن آن اعتراف داشتند. در امور رهبری و فرماندهی عالی جنگ هم قاطعیت امام گره های کور و بن بست های ایجاد شده در برنامه ریزی های رزمی و نظامی را باز می کرد. از مهمترین جلوه های قاطعیت امام دستور شکست حصر آبادان، آزادسازی سوسنگرد و عزل فرماندهی نیروهای مسلح بود.
6. سازش ناپذیری و استقامت در مبارزه: ظلم ستیزی و پایداری امام در برابر توطئه های دشمنان، روحیه ای سازش ناپذیر و مقاوم از ایشان پدید آورده بود. حضرت امام در سیره عملی و روش مبارزاتی خود به آیات شریفه لا تظلمون و لا تظلمون 18 و فاستقم کما امرت و من تاب معک 19تاسی می جست و هیچ گاه نقشه های ظالمانه و سلطه طلبانه و تحمیلی دشمن را برنمی تافت. فشارهای شدید نظامی، تبلیغاتی و روانی حامیان دشمن در کمک های تسلیحاتی به رژیم بعث عراق برای پذیرفتن خواسته های استکبار جهانی هیچ تأثیری در روحیه مقاوم و سازش ناپذیر امام نداشت و می فرمود: ما تا آخرین نفر و تا آخرین منزل و تا آخرین قطره خون برای اعتلای کلمه الله ایستاده ایم. این روحیه و صفت مطلوب حضرت امام(ره) تأثیر عجیبی در رزمندگان اسلام داشت به گونه ای که شیرمردان عرصه پیکار در شرایط سخت نبرد با تمام توان و اراده خویش پایداری می کردند و دشمن مجهز به سلاح های پیشرفته را به استیصال می کشاندند.
7-نیرنگ شناسی: دشمن در موقعیت و زمان های مختلف حیله های متفاوت و گوناگونی را به کار می بست و با بهره گیری از شیوه های جنگ روانی تلاش می کرد تا انگیزه های اسلامی را در رزمندگان از بین ببرد و اراده آنان را در دفاع مقدس از میهن اسلامی سست نماید. مظلوم نمایی و تظاهر به مسلمان بودن از جمله اقداماتی بود که برای فریب ملت سلحشور ایران از سوی رژیم بعث صورت می گرفت، اما هوشیاری و زیرکی منحصر به فرد حضرت امام(ره) با موضع گیری های دقیق و سنجیده خویش تمام این توطئه های فریبنده دشمن را خنثی نمود. از این رو حامیان رژیم بعث عراق و سیاستگزاران استکبار جهانی برای پیش گیری از پیروزی های مداوم ظفرمندان جبهه های نبرد که از شکست حصر آبادان تا فتح بستان و نبرد چزابه تا عملیات مهم فتح المبین و نیز فتح معجزه آسای خرمشهر ضربات کوبنده خود را بر پیکر رژیم بعث وارد آورده بودند. حیله ای جدید اندیشیدند تا افکار مجامع بین المللی و رسانه های خبری و ملت و کشورهای اسلامی و به خصوص رزمندگان دلاور اسلامی را از جبهه های جنگ ایران و عراق به نقطه ای دیگر معطوف کنند. این توطئه بزرگ، طرح ریزی و تهاجم وحشیانه و غافلگیرانه اسرائیل غاصب به کشور لبنان بود و می رفت که این حیله کارساز شود، اما با موضع گیری هوشیارانه و صریح حضرت امام(ره) درباره چگونگی پشتیبانی رزمندگان از مردم بی پناه لبنان و فلسطین این توطئه نیز خنثی شد. حضرت امام(ره) فرمود: ما راهنمان این است که باید از راه شکست عراق دنبال لبنان برویم نه مستقلاً. شیوه ها و تدابیر رهبری امام خمینی(ره) حضرت امام خمینی(ره) به عنوان رهبر و فرمانده کل قوا و فرماندهی عالی جنگ، تعیین و هدایت استراتژی جنگ را بر عهده داشت و در این مدت با بهره گیری از شیوه ها و تدابیر خاص خویش هشت سال دفاع مقدس را رهبری نمود و اعجاب و شگفتی سیاستمداران دشمن را برانگیخت. 1. بسیج همگانی و سازماندهی مردم و نیروهای مسلح تحت دو یگان عمده رزمی و پشتیبانی برای آنکه کلیه نیروهای داوطلب بتوانند در حد توانایی ها و استعدادهای خویش در این امر مهم سهیم باشند، اما اقدام به این مهم نمودند و در این رابطه فرمودند: هر کس می تواند جبهه باید برود و هر که نمی تواند در پشت جبهه کمک کند. 2. توسعه تشکیلاتی نظامی و فرمان بر تشکیل نیروهای سه گانه سپاه این امر موجب شد تا سپاه بتواند با هماهنگی بیشتر با نیروهای ارتش، در عرصه های نبرد حضور قوی تری داشته باشند. 3. هماهنگی و انسجام در نیروهای مسلح همان گونه که در اندیشه سیاسی امام(ره) وحدت و یکپارچگی اقشار مختلف ملت و احزاب گوناگون عامل پیروزی ملت ایران به شمار می آید. انسجان نیروهای نظامی را نیز ضامن اقتدار نیروهای مسلح در دفاع مقدس می دانست. از این رو امام(ره) به نیروهای ارتش، سپاه و بسیج فرمود: همه در هم ذوب شوید و تو و من را از میان بردارید و چون ید واحده و قدرت واحده به دشمن بتازید. 4. هماهنگی و به کارگیری امکانات پشت جبهه امام نیروهای پشت جبهه اعم از دستگاه های اجرایی و تبلیغی و سیاسی را به هماهنگی با یکدیگر و توجه به مسائل جنگ دعوت می کردند و کلیه فعالیتهای سیاسی، تبلیغی و اقتصادی پشت جبهه را با دفاع مقدس مرتبط می ساختند و همواره ارگان ها و سازمانهای دولتی را در جهت تقویت و آمادگی رزمی مردم و پشتیبانی از جنگ به کار می گرفتند و می فرمودند: به پشتیانی مادی و معنوی خود از جبهه های نبرد و رزمندگان ادامه دهند و سپاهیان نور را حمایت کنند. 5. مقابله با عوامل بازدارنده داخلی و تبلیغات دشمن در دوران دفاع مقدس حوادث گوناگونی پدید می آمد، برخی از این حوادث مانند رقابت های جناح های مختلف در کشور معلول شرایط سیاسی داخلی کشور بود که بعضاً فضای سیاسی کشور را ملتهب می ساخت، برخی از پیشامدها را عوامل آگاه و مزدور دشمن پدید می آوردند و برخی دیگر نتیجه اعمال گروه های ناآگاه داخلی بود و هر کدام از این حوادث به طور مستقیم با غیرمستقیم می توانست در حضور رزمندگان اسلام در جبهه ها برای ادامه دفاع مقدس مشکل ایجاد نماید. اما حضرت امام(ره) با شیوه های در خود تحسین رهبری خویش، تأثیر منفی و شکننده هر یک از این حوادث را بر عرصه های نبرد و روحیه رزمی و معنوی رزمندگان اسلام را خنثی می کرد. دشمن بعثی نیز با در اختیار داشتن امکانات تبلیغی استکبار جهانی و به تعبیری امپراتوری خبری و رسانه ای با کمک کارشناسان و مشاوران خارجی و بهره وری از امکانات و شیوه های گوناگون، جنگ روانی خود را برای مشوش جلوه دادن چهره جمهوری اسلامی در میان مسلمانان جهان جلب حمایت های منطقه ای برای تقویت رژیم عراق به راه انداخته بود. در این جنگ روانی هم حضرت امام(ره) با درایت و ژرف نگری تمام، با این شیوه های تبلیغی و روانی دشمن مقابله نمود. 6. رعایت اصول تصمیم گیری حضرت امام(ره) اطلاعات و اخبار کافی و لازم را از طریق نمایندگان خود در نیروهای مسلح و یگان های رزمی و فرماندهان قرارگاه ها به دست می اوردند. امام(ره) مبنای تصمیم گیری های مهم خود را براساس اطلاعات دقیق از وضعیت جنگ و مشورت با مسئولان لشگری و کشوری بنیان می نهاد، رهنمودهای حضرت امام(ره) بر اجرای عملیات ها'>عملیات های نظامی و دفاعی و ورود به خاک عراق، اقدامات مقابله به مثل در جنگ شهرها و قبول قطعنامه 598 سازمان ملل بر همین اصل و اساس استوار بود. 7. تفویض اختیارات گستردگی و تخصصی بودن امور جنگ باعث شده بود که حضرت امام(ره) مسئولیت برخی از مسائل اجرایی و کارشناسی مرتبط با جنگ را به مسئولان کشور تفویض نماید و خودشان سیاست کلی و راهبردی دفاع مقدس را ترسیم و بر انجام آنها نظارت می کردند از این رو، مسئولیت را بدین گونه تفویض و تعیین فرمودند: الف ـ شورای عالی دفاع و قرارگاه خاتم الانبیا و جانشینی فرماندهی کل قوا در برنامه ریزی های نظامی ب ـ شورای عالی پشتیبانی جنگ برای جذب نیرو و تهیه امکانات ج ـ تشکیل ستاد مناطق بمباران شده د ـ تعیین وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی برای تبیین سیاست های دفاعی ایران در مجامع بین المللی ه ـ تشکیل شورای عالی بازسازی مناطق جنگی 8. تشویق به نبرد هنر مدیریت و رهبری امام(ره)، نفوذ معنوی ایشان در قلب میلیون ها انسان مخلص و متعهد و شیفته به ولایت و رهبری بود. هرگاه پیام های حماسی و شورآفرین حضرت امام(ره) همانند جمله های: امروز روز حضور در حجله جهاد و شهادت و میدان نبرد است؛ روز نشاط عاشقان خداست صادر می شد، همه جبهه های نبرد را از جوانان پرشور و با اخلاص آکنده می ساخت و هم در گرماگرم نبرد، چون آّشار نور بر دل های تشنه و مشتاق جهاد و شهادت جاری می گشت و توان رزم آنان را دو چندان می ساخت و در یک کلام معجزه می آفرید. 9. تقویت روحیه رزمندگان کلمات دلنشین و نافذ و روح بخش پیام ها و سخنان حضرت امام(ره) در دل و جان رزمندگان اثر شگرفی می گذاشت، سخنرانی های ایشان در جمع فرماندهان قرارگاه ها و رزمندگان دلاور و پیام هایی که به مناسبت های مختلف برای رزمندگان صادر می گردید، قوت قلبی برای دلاورمردان جبهه ها بود. پیام امام(ره) به فرماندهان جبهه پس از عملیات بدر، بارزترین نمونه تاثیر معنوی پیام های امام(ره) در تقویت روحیه رزمندگان و فرماندهان در بحرانی ترین شرایط جنگ است. 10. توجه دادن رزمندگان به معنویت حضرت امام(ره) دائماً رزمندگان و فرماندهان قرارگاه ها را به مسائل معنوی توجه می داد تا حماسه سازی رزم آوران عرصه پیکار با عرفان دینی و الهی آمیخته باشد. توجه دادن رزمندگان به اراده و قدرت خداوند تبارک و تعالی در پیروزی و جنگ، تذکر به اعتماد و اعتقاد به نصرت الهی، تاکید بر ذکر خداوند و تهجد در جبهه ها، پرهیز دادن از غرور و توجه دادن نیروها به توانایی های قدرت ایمان و اخلاص در رزمندگان در مقابلت جهیزات دشمن از جمله تذکرات امام(ره) به رزمندگان بود. اصولاً در اندیشه و سیره حضرت امام هرگونه تلاش و اقدامات سیاسی، فرهنگی و نظامی بدون در نظر گرفتن بعد الهی و معنوی فاقد هرگونه ارزش اسلامی است، از این رو به رزمندگان اسلام آمیختگی عمل ظاهری را به معنویت دینی و الهی تذکر داد و فرمود: زدن و پیروز شدن و فتح کردن و همه اینها اگر آن بعد معنوی اش نباشد همه اش شکست است. 11. تقویت بنیه دفاعی اهتمام فراوان حضرت امام بر تقویت بنیه دفاعی و حمایت های ایشان از بالا بردن کیفت و کمیت امکانات و تجهیزات نظامی و تامین بودجه های جنگ و دفاع مقدس از خصوصیات تدبیر رهبری ایشان در دفاع مقدس بود. این اهتمام حضرت امام(ره) تا روزهای پایانی جنگ نیز ادامه داشت و طی دستورالعملی به مسئولان سیاسی نظامی فرمود: باید... در تجهیز کلیه آحاد و افراد این کشور براساس اصول و فرمول خاص دفاع همه جانبه تا رسیدن به تشکل واقعی و حقیقی بسیج و ارتش بیست میلیونی کوشش نمود. به فرماندهان نظامی نیز فرمود: نیروهای نظامی ما هرگز نباید از کید و مکر دشمنان غافل بمانند و در هر شرایطی باید بنیه دفاعی کشور در بهترین وضعیت باشد. تاثیر ارتباط معنوی امام خمینی(ره) با رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس رزمندگان اسلام، حضرت امام خمینی(ره) در خطوط نبرد جبهه های جنگ حضور فیزیکی نداشتند، اما شخصیت پر نفوذ و معنوی وعرفانی ایشان هر روز در تمام نقاط جبهه حکمفرما بود و تاثیرات عمیق و شگرف این حضور معنوی در روحیه و عملکرد رزمندگان کاملاً مشهود و ملموس بود. این موضوع شگفتی صاحب نظران، راویان و گزارشگران حاضر در جبهه را برانگیخته بود. یکی از خبرنگاران غیر ایرانی که از جبهه های جنگ بازدید کرده و روحیات رزمندگان اسلام را از نزدیک مشاهده کرده است در گزارش خود می نویسد: گویی خود آیت الله خمینی(ره) شخصاً هر روز اینجا (جبهه ها) حاضر شده و آنها را به جهاد دعوت می کند. ارتباط طلایه داران فتح با امام امت، همان رابطه مرید با مراد، سالک الی الله با پیر و مرشد، و محب با محبب است. رفتار و حالاتی که رزمندگان اسلام در صحنه های مختلف و عرصه های پیکار دفاع مقدس نسبت به حضرت امام(ره) از خود نشان داده اند، رمز و رازی از حدیث دلدادگی و دلباختگی عاشقان شیفته است که کارنامه جهاد و دفاع آنان با معیار عشق محک خورده است. در این بخش از مقاله به برخی از این موارد اشاره خواهید داشت:1. عشق رزمندگان به امام؛ علاقه و محبت شدید و زایدالوصف رزمندگان به امام(ره) بارزترین جلوه از تاثیر عمیق شخصیت معنوی امام بر رزمندگان است: محبتی که تجلی عشق عرفانی و معنوی است و ریشه و سرمنشاء بسیاری از تاثیرات دیگر است. آری اینجا صحبت عشق است و عشق و قلم از ترسیمش بر خود می شکافد. نذر برای سلامتی حضرت امام(ره) و طول عمر ایشان؛ اظهار عشق و علاقه در سخت ترین شرایط خط مقدم جبهه در حال مجروحیت و هنگام اسارت گوشه هایی از ارادت رزمندگان به حضرت امام(ره) است. 2. عشق خانواده ایثارگران به امام؛ بازماندگان شهیدان و ایثارگران، بالندگی و رشد و سلامتی مکتب حیاتبخش اسلام و خط امام را در گرو قربانی شدن و فدایی دادن در این راه می دانستند و جوانان و نونهالان به خون خفته خویش را قربانیان این راه قلمداد می نمودند. در یکی از دیدارهای خانواده شهدا با امام خمینی(ره)، مادری با لهجه خرمشهری فریاد می زد: ای امام! سه پسر داشتم و هر سه شهید شدند دیگر فرزندی ندارم تا در راه اسلام قربانی کنم، خدا مرا فدای تو کند. 3. اطاعت پذیری عاشقانه؛ تفاووت رهبری امام در دفاع مقدس با سایر رهبران و فرماندهان جنگها در تاریخ و جهان را باید در نفوذ معنوی شخصیت امام و تاثیر آن در رفتار و عملکرد نیروهای رزمی جستجو کرد. بسیاری از نیروهای مسلح کشورها در شرایط سخت و بحرانی جنگ به جهت دفاع از آب و خاک و نوامیس کشور و یا رعایت سلسله مراتب و اجرای مقررات نظامی آن کشور و یا احیاناً دریافت پاداش و ترس از مجازات، از فرمانده خود اطاعت می کنند و انگیزه های دیگری در اطاعت پذیری آنها دخالت ندارد. ولی رزم جویان عرصه پیکار و دفاع مقدس جمهوری اسلامی ایران دیدگاهشان نسبت به اجرای دستورات حضرت امام(ره) بالاتر از اطاعت از یک فرمانده کل قوا بود. آنان دستورات امام(ره) را با عشق و علاقه و ارادتی خاص انجام می دادند و هدفشان رضایت خاطر امام(ره) بود. رزمندگان تمام سختی ها و زحمات طاقت فرسای عملیات را برای یک لحظه خوشحالی امام(ره) تحمل می کردند. سردار باکری در جمع نیروهایی که برای آموزش نظامی و آمادگی رزمی جهت شرکت در عملیات خیبر به جبهه ها آمده بودند گفت: عزیزان من! شما نمایندگان لشگر عاشورائید، سعی کنید مأموریت خود را به نحو احسن انجام دهید بلکه بتوانیم در عملیات آینده دل امام(ره) را شاد کنیم. 4. یاد امام؛ در جمع رزمندگان با ارتباط و انس دائمی و ناگستنی کاروانیان نور با شخصیت معنوی امام(ره) موجب شده بود که نام و یاد و تصویر امام (ره) همواره در سراسر جبهه ها حضور داشته باشد. رزمندگان پس از نام مبارک ائمه معصومین(ع) با ذکر و یاد امام(ره) و عطر سلام و صلوات به مرادشان مشام جان را خوشبو می ساختند و شعار برای سلامتی امام(ره) صلوات از پرطرفدارترین شعارهایی بود که در سراسر جبهه گوش جان را نوازش می داد. بهره گیری از کلمات قصار امام(ره) درباره جنگ در تابلو نوشته ها و استناد به آنها و گفتگوی رزمندگان از جمله عبارت هایی بود که فضای جبهه ها را عطرآگین می ساخت. 5. اشتیاق به دیدار امام؛ دیدار (جمال جانان) بهترین و بیشترین آرزوی مشتاقان و شیفتگان و دلباختگان (حسن روی) حضرت امام بود. آنان برای دستیابی به وصال و لقای محبوب خویش لحظه شماری می کردند و گفتگوی خصوصی شان اظهار علاقه به ملاقات با امام(ره) بود. هرگاه رزمندگان، همسنگری را می دیدند که احتمال داشت به خدمت حضرت امام(ره) برسد، سلام خالصانه و لبریز از عشق و محبت خویش را به حضور آن بزرگوار تقدیم می داشتند و دیگر سخنی از خانواده و یا مشکلات خوش به زبان می راندند. به راستی که سیمای جذاب و دلربای امام(ره) جلوه ای از جمال جمیل الهی بود که عاشقانش در سخت ترین شرایط عملیات به یاد چهره ملکوتی و زیبای امام(ره) و وعده دیدارش جانی تازه در کالبدشان دمیده می شد.
 در دفاع مقدس.jpg)
